Τα Ερμητικά Κείμενα

Η πηγή της Ερμητικής Φιλοσοφίας είναι τα Ερμητικά Κείμενα,17 διάλογοι που φαίνεται να αποδίδουν διδασκαλίες του Ερμή προς τους μαθητές του. Οι πληροφορίες που δίνονται στα κείμενα αφορούν τα χαρακτηριστικά του Θεού, την δημιουργία του κόσμου, τους φυσικούς νόμους και τους νόμους που διέπουν τη σκέψη, τον λόγο, την δημιουργία και τις λειτουργίες του ανθρώπου, την Ειμαρμένη και την Αθανασία. Έχουν σκοπό να ενεργοποιήσουν την εσώτερη μνήμη, την ενθύμηση της απόλυτης γνώσης. 

Πολλά από τα βιβλία του Ερμή, καταστράφηκαν από τη πυρκαγιά στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, όπου φυλάγονταν και έτσι, το βαθύτερο νόημα στις διδασκαλίες για τη πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου καθώς και οι πρακτικές που ακολουθούνταν, παραμένει (στο μεγαλύτερο μέρος του) μέχρι σήμερα άγνωστο.

Παρακάτω παρατίθεται  ο 1ος Λόγος των Ερμητικών Κειμένων που έχει το όνομα Ποιμάνδρης και μας προσκαλεί να εξερευνήσουμε τη φύση και τον αυθεντικό νου (κατά την Ερμητική θεολογία, ο Ποιμάντρης είναι η αποκαλυπτική παρουσία του υπέρτατου Όντος σε μια στιγμή έκστασης του Ερμή του τρισμέγιστου. Η αποκάλυψη της δημιουργίας ξεκινάει από τον πρώτο Νου, τον Πατέρα και την εμφάνιση του φωτός και του σκότους. Από το φως εμφανίζεται ο λόγος, δηλαδή ο γιος του Θεού).

"Κάποτε που άρχισα να σκέφτομαι, για τα όντα κι η σκέψη μου περιπλανήθηκε πολύ στα μεγάλα ύψη, ενώ οι σωματικές μου δυνάμεις έπεσαν σε λήθαργο, θαρρείς και βυθίστηκαν σε βαθύ ύπνο, όπως ύστερα από πολύ φαγητό ή από βαριά δουλειά, νόμιζα πως είδα μπροστά μου ένα τεράστιο και πέρα από κάθε μέτρο ον, που με φώναξε με το όνομά μου και μου είπε:

-Τι θέλεις να ακούσεις, να δεις και με τη νόηση να γνωρίσεις και να κατανοήσεις;

-Κι εγώ του είπα: κι εσύ ποιος είσαι;

-Εγώ είμαι ο Ποιμάνδρης, ο αυθεντικός νους. Ξέρω τι ζητάς και βρίσκομαι μαζί σου παντού.

Κι εγώ του είπα: - Θέλω να μάθω για τα όντα και να κατα­νοήσω τη φύση τους, θέλω να γνωρίσω το θεό. Πόσο θα ’θελα να σε ακούσω. 

-Σκέψου τα όσα θέλεις να μάθεις κι εγώ θα σε διδάξω.

Και λέγοντας αυτά άλλαξε όψη η κατάστασή μου. Και ξαφ­νικά άνοιξαν μπροστά μου τα πάντα. Και βλέπω ένα όραμα, χωρίς όρια- όλα έγιναν φως, ένα γαλήνιο και χαρούμενο φως. Και έρωτας μεγάλος με κατέλαβε γι’ αυτό που είδα. Κι ύστερα από λίγο σκοτάδι κατέβαινε από τη μια μεριά. Κι ήταν φοβερό και τρομερό. Και στριφογύριζε σαν σπείρα. Κι έμοιαζε με [φίδι]. Ύστερα το σκοτάδι έγινε κάτι υγρό, ανεί­πωτα ταραγμένο, που ανάδινε καπνό, σαν να έβγαινε από φωτιά και ακούστηκε ένας απερίγραπτα θρηνητικός ήχος. Σε λίγο βοή ασυνάρτητη ακούστηκε, σαν να ήταν βοή [φωτιάς].

Και από το φως λόγος άγιος γέμισε τη φύση και ολοκάθαρη φωτιά ξεπήδησε από την υγρά φύση, ψηλά, πάνω στα ύψη. Κι ήταν κάτι ανάλαφρο μαζί και οξύ και δραστικό. Κι ο αέρας, που ακολούθησε το πνεύμα που ανέβαινε από τη γη και το νερό ως τη φωτιά, ήταν ανάλαφρος· κι έμοιαζε σαν να κρέμεται από τη φωτιά. Η γη και το νερό είχαν μπερδευτεί τόσο πολύ, ώστε να μην ξεχωρίζει η [γη] από το νερό. Και κινούνταν για να κάνουν να ακουστεί ο πνευματικός λόγος.

-Και τότε ο Ποιμάνδρης μου είπε: Κατάλαβες τι σημαίνει αυτό το όραμα; 

Κι εγώ του αποκρίθηκα: -Κατάλαβα.

-Το φως εκείνο είμαι εγώ ο Νους, ο θεός σου, εκείνος που υπήρχε πριν από την υγρά φύση και το σκοτάδι και ο φω­τεινός Λόγος που εκπορεύεται από το Νου είναι υιός Θεού.. 

-Τι σημαίνει αυτό;

-Μάθε το λοιπόν: Αυτό που είδες και άκουσες είναι Λόγος Κυρίου και ο Νους Θεός Πα­τέρας. Και δεν χωρίζεται το ένα από το άλλο. Η ένωση τους είναι η ζωή.

-Ευχαριστώ, του αποκρίθηκα. 

-Αλλά τότε κατανόησε το φως και μάθε να το αναγνωρίζεις.

Ερμή του Τρισμέγιστου, Ερμητικά Κείμενα (Μετάφραση: Περικλής Ροδάκης)