Η κούκλα από αλάτι

 Ο Νασρεντιν Χοτζα

*Αυτή είναι η πολύ γνωστή ιστορία της κούκλας από αλάτι που διάβαζα στην εφηβεία μου. Είναι μια ιστορία που ακούγεται με την καρδιά. Την βρίσκω εξαιρετική ίσως γιατί στο βάθος πιστεύω πως όλοι είμαστε σταγόνες ενός συμπαντικού ωκεανού, στον οποίον καταλήγουμε.

Μια μέρα, ρώτησε τον Νασρεντίν Χότζα ένας μαθητής του: «Πες μου δάσκαλε: Πώς θα μπορούσες να περιγράψεις τη δουλειά ενός αναζητητή της Αλήθειας;» Ο Νασρεντίν κοίταξε για λίγο σιωπηλός τον μαθητή του κι ύστερα χαμογέλασε πονηρά και του είπε: «Σαν την ιστορία της κούκλας από αλάτι». «Δηλαδή;» ρώτησε ο μαθητής απογοητευμένος, νομίζοντας ότι ο δάσκαλός του τον κοροϊδεύει. «Άκου την ιστορία, λοιπόν», είπε ο Νασρεντίν, όχι όμως με τ’ αυτιά σου, αλλά με την καρδιά σου». Και να η ιστορία που είπε ο Μουλά Νασρεντίν στον μαθητή του: «Μια κούκλα φτιαγμένη από αλάτι, ψάχνοντας να βρει την αλήθεια για το τι τέλος πάντων ήταν, ταξίδεψε χιλιάδες μίλια στεριάς, μέχρι που έφτασε και σταμάτησε στην άκρη της θάλασσας. Έμεινε ακίνητη κοιτάζοντας μαγεμένη εκείνη την υγρή κινούμενη μάζα που δεν έμοιαζε με τίποτα από όλα όσα είχε δει ως τότε και δεν ήξερε το όνομά της. «Τι είσαι εσύ;» ρώτησε η κούκλα από αλάτι τη θάλασσα. «Έλα μέσα και δες μόνη σου», απάντησε η θάλασσα με ένα χαμόγελο καλοσύνης κι αγάπης. Έτσι, η κούκλα από αλάτι προχώρησε, τσαλαβουτώντας στα νερά, προς τα μέσα. Όσο πιο βαθιά προχωρούσε, τόσο περισσότερο διαλυόταν μέχρι που έμεινε ένα μικρό κομματάκι από αυτή. Πριν διαλυθεί και το τελευταίο αυτό κομμάτι της και γίνει ένα με τη θάλασσα, η κούκλα από αλάτι πρόλαβε και φώναξε με θαυμασμό, μεθυσμένη από μια αλλόκοτη και πρωτόγνωρη χαρά: «Τώρα ξέρω τι είμαι»!

* Ο Νασρεντίν Χότζα (του οποίου το όνομα σημαίνει «Η δόξα της Πίστης» στα Αραβικά) ήταν ένας δημοφιλής κεντρικός ήρωας μύθων, παροιμιών και ανεκδότων που κυκλοφορούσαν ευρύτατα σε όλες τις κοινωνικές τάξεις της Μέσης Ανατολής.
Επινοήθηκε από τους Σούφι με κύριο σκοπό την αποτύπωση στιγμιαίων συνθηκών στις οποίες γίνονται ξεκάθαρες ορισμένες καταστάσεις του νου. Οι ιστορίες του αποτελούν ένα από τα πιο παράξενα επιτεύγματα στην ιστορία της μεταφυσικής. Επιφανειακά οι περισσότερες από αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν ανέκδοτα. Αλλά από τη φύση τους όμως οι ιστορίες του Νασρεντίν έχουν περισσότερα από ένα επίπεδα και.δεν παρουσιάστηκαν ποτέ ολοκληρωμένες στο κοινό της Δύσης. Πιθανόν γιατί δεν μπορούν να μεταφραστούν σωστά από κάποιον που δεν είναι Σούφι. Ακόμα και στην Ανατολή αυτή η συλλογή των ιστοριών χρησιμοποιείται μόνο από μυημένους Σούφι για μελέτη.